| ZUW "Dłubnia" | ZUW "Bielany" | ZUW "Raba" |
ZAKŁAD UZDATNIANIA WODY "RUDAWA"
 | Stale pogarszająca się jakość wody w Wiśle w latach 50. zmusiła gospodarzy Krakowa do szukania nowego źródła wody dla miasta. Wybrano Rudawę, rzekę stosunkowo wtedy czystą. Ujęcie zostało uruchomione w 1955 roku, jako trzecie ujęcie tego typu w Krakowie. Zakład obsługuje obecnie północną część miasta (Woja Justowska, Chełm, Krowodrza, Prądnik Biały i Czerwony, Batowice), ma również dwie pompownie: jedną na Woli Justowskiej, drugą na terenie Prądnika Czerwonego. Zakład nie posiada zbiorników retencyjnych, woda po oczyszczeniu od razu zostaje rozesłana do wodociągów czyli do 1527 km "podziemnego labiryntu" Zakład projektowano na pompowanie 55 tys. m3 wody na dobę. W 1973 roku rozbudowano go na 77 tys. m3 na dobę. W latach 1970-86, gdy na "Rudawie" spoczywał ciężar zaopatrzenie miast w wodę płynęło stąd do miejskiej sieci do 100 tys. m3 na dobę. Rekordową wydajność osiągnęła "Rudawa" w latach 1983-85, czyli w okresie deficytu wody w Krakowie. Przy wysokim stanie wody w rzece pompowano nawet 100 tys. m3 na dobę. Taka rabunkowa eksploatacja, wymuszona potrzebami miast doprowadziła do przeciążenia pomp, filtrów i innych elementów. Obecnie "Rudawa" dostarcza 50 - 60 m3 na dobę, co pozwala równolegle prowadzić prace modernizacyjne. |
wnętrze nowowoczesnej chlorowni |
ZAKŁAD UZDATNIANIA WODY "DŁUBNIA"
| DŁUBNIA - rzeka w północnej części województwa krakowskiego. Jej źródło znajduje się w pobliżu wsi Trzyciąż na styku Wyżyny Olkuskiej i Częstochowskiej. Przepływa przez Wyżynę Miechowską, Płaskowyż Proszowicki i uchodzi do Wisły w granicach administracyjnych Krakowa (Nowa Huta). Jej wody z wyjątkiem odcinka ujściowego są bardzo czyste. Dolina rzeki jest wąska o stromych , wysokich zboczach. W swej górnej części jest objęta ochrona w Dłubniańskim Parku Krajobrazowym. Dłubnia ma długość 49,2 km a jej powierzchnia dorzeczna wynosi 271,6 km2. Do największych miejscowości położonych nad Dłubnią należą : Imbramowice, Wysocice, Iwanowoce, Michałowice, Raciborowice i krakowska Nowa Huta. |  |
W latach 1958 - 60 wybudowane zostało ujęcie wody na rzece Dłubni w Raciborowicach oraz
zakład uzdatniania wody na Wzgórzach Krzesławickich dla zaopatrywania Nowej Huty. Woda
spiętrzona gazem pobierana jest dwoma ujęciami brzegowymi. Poprzez osadnik wstępny i
kanał żelbetowy o średnicy 800 mm dopływa grawitacyjnie do studni zbiorczej wody surowej
w Zesławicach, skąd pompy przetłaczają ją do zakładu uzdatniania. Podobnie jak w "Rudawie"
cykl techniczny polega na koagulacji siarczanem glinu, sedymentacji, filtracji pospiesznej
i dezynfekcji.
Średnia wydajność zakładu wynosi ok. 40 tys. m3 na dobę, a maksymalna to około 50 tys. m3
na dobę. Zlewnia Dłubni ma charakter rolniczy. Spływy z terenów rolniczych, podatnych na
erozję oraz nieuporządkowana gospodarka ściekowa stanowią zagrożenie dla czystości ujmowanej
wody. W roku 1998 woda na ujęciu wodociągowym nie odpowiadała normatywom z uwagi na podwyższoną
zawartość zawiesiny oraz zanieczyszczenia bakteriologiczne.
Dla potrzeb Nowej Huty eksploatowane jest także ujęcie wody głębinowej w Mistrzejowicach.
Obecnie pracuje tam 8 studni (z istniejących 10), które dają 6 tys. m3 na dobę. Doskonała
jakość tej wody sprawia, że przy jej uzdatnianiu zużywa się 300 razy mniej chlorku niż w
normalnym procesie, Woda głębinowa mieszana jest w stosunku 1:2 z wodą z Raby i dostarczana
do okolicznych osiadli.
|
ZAKŁAD UZDATNIANIA WODY "BIELANY"
| Na Bielanach znajduje się najstarszy w Krakowie zakład uzdatniania wody, uruchomiony 14 lutego 1901r. W pierwszych latach pobierano tu wody gruntowe z terenów doliny Wisły. W 1921r. wodociąg przebudowano i wprowadzono system produkcji sztucznej wody gruntowej, który sprawdza się do dziś. Technologia polega na filtrach powolnych. Woda najpierw wprowadzana jest do specjalnych basenów (zajmują one odcinek 1,5 km wzdłuż Wisły), gdzie przesącza się przez dziesięciometrową warstwę żwirów i piasków, pozostawiając na powierzchni zawiesiny i inne zanieczyszczenia. Tak oczyszczoną ujmuje się ponownie przez 100 studni, z których systemem lewarów dostarczana jest do pompowni widy czystej, gdzie poddaje się ją ozonowaniu i dezynfekcji, a następnie tłoczy do sieci miejskiej. Ten system daje bardzo czystą wodę, dlatego w świecie coraz częściej się do niego wraca. Od 1957r. Zakład wykorzystuje wodę równolegle z Wisły i czystej rzeki Sanki. W 1956r. na Bielanach po raz pierwszy w Polsce wprowadzono ozonowanie wody, co wyraźnie poprawiło jej smak i zapach. W latach maksymalnej eksploatacji Zakład dawał miastu 50 - 60 tysięcy m3 na dobę. W 1988r. zrezygnowano całkowicie z brudnej, zasolonej Wisły, pozostając wyłącznie przy Sance, jej lewobrzeżnym dopływie. Obecnie wydajność ujęcia kształtuje się na poziomie 20 tysięcy m3 na dobę bardzo dobrej jakościowo wody. |  |
| zabytkowe zabudowania ZUW "Bielany" |
ZAKŁAD UZDATNIANIA WODY "RABA"
| Zbiornik na rzece Rabie w Dobczycach napełniony został w 1987 roku. Jego całkowita pojemność wynosi 127 hm3. W roku 1998 ze zbiornika ujęto 35,6 hm3 wody w tym 35,1 hm3 przeznaczona było dla Krakowa.
Zakład Uzdatniania Wody "Raba" w Dobczycach jest głównym dostawcą wody dla Krakowa a także dla Myślenic, Wieliczki i Dobczyc Zaspokaja 56% potrzeb miasta, dostarczając średnio 150 tys. m3 wody. Całość tworzy potężny kompleks obiektów położonych na wzgórzu i wyraźnie dominujących nad okolicą. Zlewnia Raby ma charakter rolniczy i rekreacyjny. Proces uzdatniania wody przebiega równolegle dwoma systemami : RABA I i RABA II. RABA I : woda z ujęcia podawana jest na mieszanie szybkie, gdzie w zależności od stopnia zanieczyszczenia może być poddawana koagulacji; następnie idzie od komór wirowych, skąd poprzez osadniki poziome trafia na filtry piaskowe pospieszne. Tak oczyszczona wędruje do zbiorników wody czystej, gdzie następuje chlorowanie, po którym nadaje się do spożycia. Jej wydajność to 1 m3 na sekundę. RABA II : Znacznie nowocześniejszy proces technologiczny, dający jakościowo lepszą wodę. Trzy urządzenia (mieszanie szybkie, komory wirowe i osobniki) zastąpione zostały przez akcelatory. W Dobczycach pracuję 4 akcelatory o pojemności 5- 6 tys. m3. Woda z akceleatorów trafia prosto na filtry. Wydajność w przyszłości ma wynieść 2 m3 na sekundę , lecz na razie to 1 m3 na sekundę. Z zakładu woda tłoczona jest dwoma rurociągami o przekroju 1000 mm i 1400 mm i długości 6 km do zbiorników w Gorzkowie (pojemność 22 500 m3) zlokalizowanych w najwyższym punkcie trasy rurociągu między Dobczyczami a Krakowem. Stąd woda odpływa identycznymi rurociągami, grawitacyjnie do zbiorników w Sierczy (pojemność 56 500 m3). Zbiorniki w Sierczy pracują jako przepływowe i mają charakter zapasowo - wyrównawczy. Ze zbiorników tych woda odpływa grawitacyjnie do Krakowa gdzie w Piaskach Wielkich następuje regulacja parametrów przepływu ciśnień oraz sterownie rozdziałem wody do sieci wodociągowej miasta. Woda pochodząca stąd jest dobra, ale niewątpliwie najdroższa. Wynika to z wysokich kosztów jej magazynowania oraz przesyłu ponad 30 kilometrowym rurociągiem tranzytowym. W związku z powyższym zaobserwowano z roku na rok zmniejszanie się procentowego udziału wody zużytej w mieście Krakowie, a pochodzącej z ujęcia w Dobczycach |