BAZYLIKA ŚWIĘTEGO PIOTRA
W
RZYMIE


Watykan jest niezależnym państwem, którego suwerenem jest papież sprawujący jednocześnie funkcje biskupa Rzymu i Najwyższego Kapłana Kościoła Katolickiego. Państwo to powstało w obecnej formie 11 lutego 1929 roku na mocy zawartych pomiędzy Kościołem a rządem włoskim Paktów Laterańskich. Obejmuje teren Ager Vaticanus, na prawym brzegu Tybru, gdzie ponieśli śmierć pierwsi chrześcijanie, między nimi także Święty Piotr. Do Państwa Watykańskiego należy Bazylika Świętego Piotra.



Cesarz Konstantyn w 324 roku nakazał wzniesienie ku czci Świętego Piotra potężnej Bazyliki, która została następnie przebudowana i wzbogacona. Począwszy od 1506 roku pracowali przy niej Bramante, Rafael, B. Peruzzi, A. Sangallo i w końcu Michał Anioł. Ten ostatni, nawiązując do szkiców Bramantego, zaprojektował ogromną Bazylikę na planie krzyża greckiego, zwieńczoną wspaniałą kopułą o podwójnej czaszy. W pierwszych latach XVII wieku Maderna zmienił plan świątyni z krzyża greckiego na łaciński. Również jego dziełem jest obecna fasada Bazyliki. Późniejsza kolumnada otaczająca Plac Świętego Piotra jest dziełem Berniniego.



Via della Conciliazione dochodzi się do placu od strony Tybru. Pośrodku wznosi się na nim egipski obelisk, pochodzący z cyrku Nerona, a po obu stronach można podziwiać fontanny Maderny i Berniniego . W głębi placu znajdują się schody, które prowadzą do Bazyliki. Fasada z okazałym centralnym portykiem ozdobiona jest rzędem dziewięciu balkonów, z których środkowy to tak zwana Loggia delle Benedizioni. Stąd właśnie Namiestnik Chrystusa udziela tłumom wiernych zgromadzonym na Placu Świętego Piotra błogosławieństwa Urbi et Orbi. Przez pięcioro drzwi obramowanych marmurowymi kolumnami wchodzi się do atrium (przedsionka) zaprojektowanego przez Madernę i wzniesionego w latach 1608-1613. Atrium ozdabiają cenne dzieła sztuki, nad środkowym wejściem znajduje się mozaika Giotto Navicella, tam także stoi posąg Berniniego przedstawiający cesarza Konstantyna na koniu.



Środkowe, główne odrzwia wykonane zostały przez Antonio Filarete w latach 1440-1445. Przedstawione są na nich postaci Świętych Piotra i Pawła. Stanowią prawdziwe arcydzieło sztuki brązowniczej. Ostatnie z prawej strony to Święte Drzwi, które papież otwiera w lata jubileuszowe, używając do tego specjalnego młotka.



Wnętrze Bazyliki. W nawie głównej, na początku której stoją dwie czasze z wodą święconą z XVIII w. i wykonany z brązu posąg Świętego Piotra otwiera się rząd kaplic. W pierwszej po prawej stronie znajduje się słynna rzeźba Michała Anioła Pieta przedstawiającą Chrystusa w ramionach Matki Bożej. Grupę tę wykonał artysta mając zaledwie 24lata. Następna kaplica poświęcona jest Świętemu Sebastianowi. Zdobi ją mozaika Domenichino przedstawiająca scenę śmierci patrona. Kolejno oglądamy: Kaplicę Najświętszego Sakramentu ze wspaniałym cyborium Berniniego, Cappella Gregoriana bogato ozdobiona w XVI wieku przez Giacomo della Porta. Na ołtarzu znajduje się piękny fresk przedstawiający Matkę Bożą Nieustającej Pomocy. W prawym transepcie, w przejściu do kaplicy Świętego Michała stoi posąg Klemensa XIII Rezzonico. W samej kaplicy znajdują się mozaikowe kopie Reniego przedstawiające patrona.



W katedrze, wspaniałym barokowym dziele Berniniego, ukryta jest dawna drewniana katedra ( tron ) Świętego Piotra. Po obu stronach apsydy widzimy grobowce papieży Urbana VIII Barberini (dzieło Berniniego) i Pawła III (dłuta della Porty).Podnosząc wzrok możemy podziwiać gigantyczną kopułę, wykonaną przezMichała Anioła , uznawaną za najwspanialsze arcydzieło sztuki murarskiej. Kopuła ma około 120 m wysokości i opiera się na czterech filarach, w których Bernini wydrążył nisze i umieścił posągi Świętej Heleny, Świętej Weroniki, Świętego Longina i Świętego Andrzeja. Pod kopułą znajduje się baldachim, wykonany z brązu przez Berniniego (jak mówi tradycja materiał, z którego został wykonany wzięty został z Panteonu).



W Cappella Colonna możemy podziwiać marmurowe retablum przedstawiające Świętego Leona i Atyllę. Znajdują się tu również relikwie Świętego. Przed obejrzeniem lewego transeptu warto zwrócić uwagę na grobowiec papieża Aleksandra VII Chigi, dzieło Berniniego i niektórych jego uczniów. W lewym transepcie znajdują się ołtarze ozdobione cennymi mozaikami, które przedstawiają Świętego Józefa, Niewiernego Tomasza i Ukrzyżowanie Świętego Piotra. Przechodząc do Kaplicy Klementyńskiej mija się posąg Piusa VIII. Sama kaplica wykończona została przez Giacomo della Portę. Znajduje się w niej grobowiec Piusa VII , dłuta Thorwaldsena.



Kaplica Chóru po prawej stronie mieści grobowiec Inocentego VIII, dzieło Pollaiolo. Przechodząc do niej mijamy pomnik Leona XI, dłuta Algardiego. Dochodząc do Cappella della Presentazione, a kierując się do baptysterium mija się grobowiec ostatnich Stuartów wykonany przez Canovę. Chrzcielnicę w Baptysterium zamyka wspaniała pokrywa pochodząca z antycznego sarkofagu.



Zakrystia Bazyliki jest dziełem C. Marchionni i zbudowana została w latach 1776 - 1784. Przechodzimy stąd do skarbca, gdzie przechowywane są dary składane przez wiernych w ciągu stuleci. Warte szczególnej uwagi są: sarkofag z IV w., słynna Crux Vaticana z VI w. ozdobiona szlachetnymi kamieniami, brązowy posąg Sykstusa IV della Rovere, wykonany przez Pollaiolo.



Pod Bazyliką rozciągają się Groty Watykańskie, w których zachowało się wiele grobowców paleochrześcijańskich i grobowców papieży. Wejście do Grot, które dzielą się na Groty Nowe z kaplicą Świętego Piotra i Groty Stare, znajduje się przy Largo Braschi.